W polskim systemie finansowym nadchodzi jedna z największych zmian ostatnich lat. Wskaźnik WIBOR, od lat stanowiący podstawę oprocentowania kredytów i obligacji, zostanie zastąpiony przez nowy wskaźnik – POLSTR. Proces już się rozpoczął, ale potrwa do końca 2027 roku. Co to oznacza w praktyce dla przedsiębiorców i klientów indywidualnych? Jakie będą różnice i czy można się na nie przygotować?
Czym był WIBOR i dlaczego wzbudzał kontrowersje?
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) przez lata określał, po jakiej stopie banki w Polsce są skłonne pożyczać sobie pieniądze. Na jego podstawie ustalano oprocentowanie milionów kredytów – zarówno firmowych, jak i hipotecznych.
Problem w tym, że WIBOR nie opierał się na realnych transakcjach, lecz na deklaracjach banków. W praktyce powodowało to wątpliwości co do jego wiarygodności, a część ekspertów zarzucała, że nie oddaje faktycznych warunków rynkowych.
Skąd wziął się wskaźnik POLSTR?
Wskaźnik POLSTR (Polish Overnight Index Average) jest częścią europejskiej reformy wskaźników referencyjnych, która ma zwiększyć przejrzystość i bezpieczeństwo rynku finansowego. Nowy wskaźnik opiera się na realnych transakcjach międzybankowych overnight, czyli jednodniowych pożyczkach zawieranych przez banki.
Od czerwca 2025 roku GPW Benchmark rozpoczęła oficjalną publikację POLSTR, ale jego praktyczne zastosowanie dopiero się rozpoczyna. W 2026 roku pierwsze banki mają wprowadzić kredyty oparte na nowym wskaźniku, a pełne przejście nastąpi do końca 2027 roku.
Jakie są najważniejsze różnice między POLSTR a WIBOR?
Różnic jest kilka – i wszystkie są istotne dla tych, którzy spłacają kredyty lub planują je zaciągnąć:
- Źródło danych – WIBOR opierał się na szacunkach, POLSTR na faktycznych transakcjach.
- Okres odniesienia – POLSTR to wskaźnik jednodniowy, podczas gdy WIBOR był wyliczany dla okresów 1M, 3M, 6M.
- Wiarygodność – nowy wskaźnik jest trudniejszy do manipulacji i bardziej przejrzysty.
- Zmienność – POLSTR może być bardziej dynamiczny, bo reaguje codziennie na sytuację rynkową.
Dla klientów oznacza to, że oprocentowanie kredytów może być bardziej elastyczne i lepiej odzwierciedlać aktualne warunki gospodarcze.
Co zmiana oznacza dla przedsiębiorców?
Dla firm posiadających kredyty inwestycyjne lub obrotowe, POLSTR może oznaczać bardziej realistyczne koszty finansowania. Dzięki oparciu na rzeczywistych danych, przedsiębiorcy zyskają większą przejrzystość przy planowaniu budżetu czy zarządzaniu ryzykiem stóp procentowych.
Warto jednak przygotować się na to, że początkowo oprocentowanie kredytów może się nieznacznie różnić od dotychczasowych poziomów. Banki będą musiały dostosować marże i modele wyceny, co może chwilowo wpłynąć na ofertę dla firm.
Jak zmiana wpłynie na klientów indywidualnych?
Dla osób spłacających kredyt hipoteczny, POLSTR będzie nowością, która pojawi się stopniowo. W 2026 roku banki zaczną oferować pierwsze produkty oparte na tym wskaźniku, a do końca 2027 wszystkie umowy zostaną automatycznie przeliczone.
Dla kredytobiorców oznacza to większą przejrzystość i realniejsze oprocentowanie w długim okresie. Zmiana będzie neutralna – nikt nie będzie musiał podpisywać nowej umowy. Przeliczenie nastąpi automatycznie, według zasad ustalonych przez ustawodawcę i Komisję Nadzoru Finansowego.
Czy POLSTR może być korzystniejszy od WIBOR?
Nie można jednoznacznie powiedzieć, że POLSTR będzie „tańszy” niż WIBOR, ale z pewnością jest bardziej rynkowy. Opiera się na rzeczywistych danych, a więc lepiej odzwierciedla to, co dzieje się w gospodarce.
Dla kredytobiorców może to oznaczać mniejsze ryzyko zaskakujących skoków oprocentowania, jakie czasem pojawiały się przy WIBOR-ze. Dla przedsiębiorców – stabilniejsze planowanie kosztów finansowych.
Jak przygotować się do nowego wskaźnika?
Choć zmiana pełnego systemu potrwa do 2027 roku, już teraz warto:
- śledzić komunikaty GPW Benchmark i banku, w którym masz kredyt,
- analizować, jak POLSTR reaguje na zmiany stóp procentowych,
- rozważyć aktualizację strategii finansowania w firmie,
- nie podejmować decyzji kredytowych wyłącznie na podstawie starego WIBOR-u.
Podsumowanie
Zmiana z WIBOR na POLSTR to naturalny krok w stronę większej transparentności i zgodności z europejskimi standardami. Dla przedsiębiorców oznacza to dokładniejsze narzędzie do oceny kosztów kapitału, a dla klientów indywidualnych – bardziej uczciwe i zrozumiałe zasady naliczania odsetek.
Przez najbliższe dwa lata oba wskaźniki będą funkcjonować równolegle, ale już teraz warto zrozumieć różnice. Bo choć POLSTR dopiero wchodzi do gry, to właśnie on zdefiniuje przyszłość polskiego rynku kredytowego.
Autor: Bartosz Kołodziej
